Dany Brillant`ı en az 10 yıldır büyük bir zevkle dinlerim ve hemen hemen bütün CD`lerini satın almışımdır. Frank Sinatra ve Charles Aznavour karışımı sesine, stiline hayranım. Geçen yazın başında, gazeteyi açıp da yaz konserleri programını görünce, gözlerime inanamamıştım: Dany Brillant geliyordu...Aylin YENGİN
Yusuf BESALEL
Kâhinler. Tanrının adının Yisraeloğulları tarafından yakarılması görevini verdiği Aaron soyundan gelen grup. Bunlar, dini açıdan yüksek ve değerli olduklarından; dinsel uygulamaların ayrıcalıklı kişilerini oluştururlar. Koanim kutsaması ise bir bakıma Tanrının gücünün yakarılmasını ifade eder. Koen olan biri, din adamı zorunluluğunu taşımaz. Fakat bu soydan gelmenin verdiği bazı görevleri taşır. Toranın sinagogda okunması esnasında Toranın Yisraeloğullarına Torayı vermesine şükran ve teşekkür duası okunurken ilk çağrılan kişidir. Koen, Cemaatin Tanrı adına kutsanmasına aracı olur ve Koenler için kutsamayı yapmak bir mitsvadır. Koanim kutsaması, Bet- Amikdaş zamanında sabah akşam dualarında yer alan ve Koenlerin yakarışlarını ellerini özel bir şekilde havaya kaldırarak yaptıkları bir şekilde olduğu için Neşiat Kapayim olarak da bilinir ve Şabat Tevadayken Aron Akodeşe doğru dönerler ve aron Akodeşin kutsallığı üzerine söylenmiş berahayı söylerler. Sonra talletleriyle iyice örtünmüş olarak cemaate dönerek: Vetsivanu Levareh et Amo Yisrael beahava diyerek Tanrının onları kutsamaları görevini verdiğini söylerler. Hazan bundan sonra Koanim duasının her kelimesini teker teker söyler ve Koenler tekrar ederler. Bu arada cemaat, sessizce dinler; sadece cümlelerin sonunda amender; Koenlere doğru döner fakat saygı ifadesi olarak gözlerini yere indirir.
Koen soyundan gelen kişi; bir cesedin yanından hatta aynı çatı altında dahi bulunmamalıdır. Ölüm döşeğinde olanın yanına da girmemeli, kendi yakınları sözkonusu değilse mezarlığa da girmemelidir. Koen soyundan gelen biri herhangi bir kadınla evlenemez. Boşanmış bir kadın, bir halala, bir dönme bu kapsama girer. Sinagoglarda Sefer- Toralar açılıp okunmaya başlandığı zaman Tevaya ilk olarak Koen çağrılmalıdır. Ayrıca Koenler, Pidyon Ha Ben törenini de yürütürler. Ancak bazı durumlarda Koenler kutsamaya katılma gerçekleştirmişse; kendisi hala ise yani babası Koen soyuna yasaklanmış bir evlilik yapmışsa ve kendisi de bu evliliğin ürünüyse; cezasını çekmiş olsa bile adam öldürmüşse; bir yas dönemindeyse, vs. Ehal Akodeş önünde kutsamaya katılamaz.
Diğer dindekilerin aksine Yahudilikte kâhinlik kurumu babadan oğula geçerek zamanımıza dek ulaşmıştır. Başlangıçta Koanimin kendilerini diğer Yisraeloğullarından ayıran kesin birtakım görevleri ve mecburiyetleri bulunmaktaydı. Örneğin Kutsal Mabette görevliydiler ve halkın getirdiği kurbanları kendileri sunarlardı. Koanim halka öğretmenlik yapmakla görevliydiler ve toprak sahibi olamazlardı (Sayılar, 18:20).
Birinci Bet- Amikdaş döneminde başkâhin yağla mesih olur ve kralın konumuna yakın bir statüye sahipti. İkinci Bet- Amikdaşın Koen Agadolleri yağla meshedilmezlerdi. Ancak Yisraeloğulları savaşa gittiklerinde yağla mesholabilirdi. Ayrıca askerleri savaşa gönderirken onlara refakat eden bir diğer Koen de bu ameliyeden geçebilirdi; o zaman da konumu Koen Agadolunki gibi olurdu.
Kutsal Mabetteki Koenler dört özel tür giysi giyerlerdi. Halbuki Koen Agadol sekiz tür özel giysi ile donanırdı. Koanim toprak sahibi olmadığından, her bireyin ürününden bir kesiri bir Koene kutsal bir bağış tarzında vermesi icap ederdi (teruma). Rabiler, terumanın ürününün 1/60tan aşağı olamayacağı kuralını getirmişlerdir. Daha varlıklı kişiler ürünlerinin 1/50sini hatta 1/40ını verebilirdi. Teruma kâhin ve ailesi tarafından Kananlı köleleri dahil, yenebilirdi. Koanimle ayrıca bazı korbanların etlerinden bir kısmı, Kutsal Mabede getirilen yiyicek takdimeleri, ilk kırpılan yün, sürünün ilk doğanı ve Halla (pişirilmiş herhangi bir hamurun bir bölümü) de getirilirdi. Koanim, 24 Mişmarota (nöbetçi birimlere) bölünmüştü. Bunların her biri sırasıyla Mabette bir hafta hizmet görürdü.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III,
Yusuf Besalel